Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі – Алматы: Мемлекеттік тілді дамыту институты. Б.Қалиев.. 2014.
айтақтасу — айтақтас етістігінің қимыл атауы … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
айтақыр — (Гур., Маңғ.) тап тақыр. А йт а қ ы р д а отырып, тас қорғанның ішіндегі алтын тақыттан дәм ету, бір қарағанда есерлік сияқты (Ә. Кекіл., Үркер, 417) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
картаны қайта өңдеу — (Подъем карты) картадағы жергілікті жер элементтерінің көрнекілігі мен жақсы оқылуына қол жеткізу мақсатында олардың түсін немесе шартты белгілерін ұлғайту немесе атап көрсету арқылы қайта өңдеу. Берілген ауданның жергілікті бедерін анықтайтын… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
тұтқынға алу — Ойыншылар екіге бөл інеді. 1 топтың ойыншылары тізбекке тұрып, бір бірлеп: ал алай, бұл алай дей әндетіп, 2 ші топ жасаған «қолкөпірдің» астынан өте бастайды. Сол кезде «көпір» жасаушы жақ олардың әрқайсысына бір бірден тас немесе бас киім… … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
қайтыс — 1 (Көкш., Қ ту; Қар., Шет) сақаны қайта иіру. Егер сақаны иіргенде екі сақа бүк немесе шік, т.б. болып ұқсас түссе, қ а й т ы с деп айтып, қайта алып соғамыз (Қар., Шет) 2 (Ақт.: Ырғ., Қараб.; Қ орда, Арал) кем, аз. Су тасқыны өткен жылғыдан қ а… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
дуанбасылық — зат. Дуанбасы болушылық, дуанды билеушілік, дуанбасы қызметін атқарушылық. Шыңғыс Обаған бойындағы д у а н б а с ы л ы қ қызметінің соңғы кезеңінде округ орталығы қайда тұрғанымен анықталған жағдай тәрізді (Ж. Бейсенбаев, Жасын тағдыр., 30). Одан … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
елсіре — ет. Елін іздеу, елін сағыну. – Түркі халқы қанша қиналсақ та, бәрі бір қайта түледік. Енді сен е л с і р е г е н, қағансыраған еліңе қаған бол, – деді (Т.Зәкенұлы, Мәңгітас, 259). Е л с і р е г е н, қағансыраған халықты, күңденген, құлданған… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қағансыра — ет. Қағанын аңсау, қағанын сағыну. Елсіреген, қ а ғ а н с ы р а ғ а н халықты, Күңденген, құлданған халықты, Түркі иелігінен айрылған халықты, Атабаба мекеніне қайта орнатты (Ертедегі әдеб., 34). – Түркі халқы қанша қиналсақ та, бәрібір қайта… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
жол әскерлері — (Дорожные войска) жолды қамтамасыз етуге арналған тыл құрамындағы арнайы әскерлер. Коменданттық жол, жол салу және көпір құрылыстары бөлімінен, бөлімшелерінен тұрады. Ж.ә. орыс армиясында XVII ғасырдың басында, ал Кеңес Одағы Қарулы күштерінде… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
сәулелену ауруы — (Лучевая болезнь) ионданған сәулелердің зиянды биологиялық әсерінен туатын аурулар. Адам сәулелену ауруымен тұтас денесінің немесе оның көпшілік бөлігінің сәулеленуі нәтижесінде ауырады, сондай ақ ішкі ағзаға радиоактивтік заттардың сумен,… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
